quinta-feira, 31 de dezembro de 2015

ANO NOVO ANO VELHO


Ano velho, ano novo,
enquanto um entra, outro sai.
É pinto que sai do ovo
sem saber pra onde vai.

O ano que agora é idoso
há um ano era criança;
logo este novo, orgulhoso,
será um velho com pança.

Assim rola a eternidade,
um rio sem estuário
que só tem realidade
nas folhas do calendário.


Foriras jaro malnova
kaj enpuŝas  novan jaron.
Nova kokido elova
ne trovas la kokidaron.

La fiera jaro juna
tamen fieras senkaŭze,
ĉar kruela tempo puna
maljunigos ĝin senpaŭze.

Tia estas tempopaso:
senelflueja rivero,
ŝipo sur mar’ sen kompaso,
nur kalendara numero. 

quarta-feira, 23 de dezembro de 2015

TROVA NÃO SAI DE MODA



Pinga mansa a chuva lenta,
parece até que o céu chora;
mas pra folhagem sedenta
é pura festa, lá fora.

A chuva é como a vida,
nela tudo tem lugar:
o que é pra um dor sentida
é pra outro festejar.

A chuva se deve olhar
com olhos de uma criança,
à vida se deve dar
o olhar da confiança.


Gutas la pluvo serena,
ŝajnas, ke ploras ĉielo;
por la foli´ ,  ĝojo plena,
kaj por la floro, mielo.

La vivo pluvon similas,
en ĝi  ĉio povas esti:
dum por unu ĝi rebrilas,
alia devas postresti.

La pluvon nepre rigardu
per okuloj de infano;
pri la vivo nepre gardu

la komprenon de fidano.

quarta-feira, 2 de dezembro de 2015

PADECIMENTO


Formou-se do fundo do quintal
uma escultura rosada,
mistério de espículas delicadas
com gotas amarelas nas pontas.
Perguntei às nuvens, aos pardais,
às frestas  do muro, às borboletas espevitadas,
ao orvalho, à sombra do mamoeiro,
à seiva da hera, à saliva dos cães escorrida sobre o cimento,
à casca rude do tronco do velho abacateiro,
às formigas, às moscas, à penugem das lagartas:
“Quem fez isto?”
Ninguém se apresentou,
ninguém confessou autoria,
nenhum socorro.
A bola luminosa,
inexplicável,
incompreensível,
trama fina de pétalas filiformes,
continua no fundo do quintal,
soberba.
A fina flor da arte.
A arte da fina flor.
Olhar é padecer alguma aflição.


SUFERO

Formiĝis en la fundo de la korto
rozkolora skulptaĵo,
ia mistero el delikataj stangetoj
kun flavaj gutoj surpinte.
Mi demandis la nubojn, la paserojn,
la sulketojn en la muroj, la malkvietajn papiliojn,
la roson, la ombron de la papajujo,
la sukon de la hedero, la salivon de hundoj falintan sur la cemento,
la krudan ŝelon sur la trunko de la maljuna avokadujo,
la formikojn, la muŝojn, la lanugon de raŭpo:
“Kiu faris tion?”
Neniu sin prezentis,
neniu konfesis aŭtorecon,
nenia helpo.
La luma bulaĵo,
neklarigebla,
nekomprenebla,
subtila plektaĵo de harformaj petaloj,
plu staradas en la fundo de la korto,
fierega.
Fajna, flora arto.
Arta, fajna floro.

Rigardi estas iom suferi.

segunda-feira, 26 de outubro de 2015

A SINFONIA PATÉTICA


Fui ouvir (e ver), na Sala São Paulo, o concerto sinfônico em que a orquestra OSESP, sob vibrante regência da jovem Valentina Pellegi, apresentou, entre outras peças magníficas, a sinfonia número 6 de Piotr Ilitch Tchaikovsky – a chamada ´Patética´.  Uma experiência estética indescritível.
Enquanto transcorria a torrente de sonoridades espetaculares, cheias de intenso sentimento, foi-se desenhando em meu espírito um quadro curioso, uma sequência de pensamentos nítidos que cada movimento trazia. A princípio, pensei tratar-se de pura fantasia, movida a entusiasmo momentâneo. Talvez seja mesmo só isso. Mas não resisto ao impulso de deixar registrada a fantasia, que acaso algum leitor paciente e benevolente queira compartilhar. Não custa escrever.
O caso é que enxerguei, de modo muito claro, no decorrer da belíssima composição, o percurso de uma vida. Assim:
1º movimento (Adagio, Allegro ma non troppo): inicia-se com acordes sóbrios, como uma expectativa. Segue-se um tema sublime, de levar às lágrimas, de tão belo. É uma criança que nasce! Vem à luz uma nova vida, com toda a carga de beleza que isso traz. É um milagre, um mistério! Principia uma nova existência! Seguem-se notas e desenvolvimentos cada vez mais ´patéticos´: a par da  delicadeza do nascituro, sobrevém a perspectiva dos desafios que o esperam. A vida não será fácil; os obstáculos, cruéis; o futuro, incerto. Nascer é belo, mas viver será lutar. Entremeados ao tema luminoso, enxertam-se acordes de certa angustiosa dúvida.
2º movimento (Allegro con grazia): Uma dança leve e fluente como brincadeira de criança. Tchaikovsky volta a ser o mestre do ballet. É a infância, saltitante e despreocupada, ausentes as incertezas do futuro. A vida é brincar, brincar é aprender a viver. Tudo parece fácil e feliz. O ouvinte ganha fôlego para os movimentos seguintes, como a criança para os embates da vida.
3º movimento (Allegro molto vivace): Chega a idade adulta. Surgem as lutas, o homem se esforça para obter seu lugar no mundo, deixar seu legado, vencer os desafios,  que não são poucos. É preciso força, decisão, coragem, arrojo até. Explodem acordes de percussão e a orquestra rebenta em harmonias grandiosas e angustiantes. É preciso vencer! Não há como retroceder! A vida é luta, e se nasce para a superação. Não se pode olhar para trás: o movimento termina num arrebatamento total, que esgota o regente e os músicos. É a sinfonia em seu ápice, é a vida em seu ápice. Vitória!
4º movimento (Adagio lamentoso): Chega a velhice. Tudo se encaminha para a decadência. A vida quer continuar em sua pulsação intensa mas a idade se impõe, com suas limitações, físicas e temporais. O fim se avizinha, os sentidos se amortecem, o corpo e o espírito lamentam a perda progressiva da antiga força. A música continua sublime, mas agora é tristonha e resignada, pois tem consciência de que esta é uma luta desigual. O fim, inexorável, se desenha claramente, e sofrerá menos quem menos se revoltar contra ele. Resta o lamento. As últimas notas se sucedem numa fila melancólica, que imita a chama da vela a se extinguir. E o homem mergulha no grande silêncio. O público se sente um tanto constrangido em aplaudir, tamanho o ´pathos´ que o arrebata.
Dias depois da primeira apresentação desta sinfonia majestosa, Tchaikovsky morreria de uma doença aguda.

É minha a fantasia. Se o leitor quiser conferir, vá ao youtube. Talvez me julgue excessivamente fantasioso mas, na pior das hipóteses, vai ouvir, mais uma vez, uma das mais belas obras de arte de todos os tempos. Vale a pena.

LA PATOSA SIMFONIO

Mi aŭskultis (kaj vidis), en ´Sala São Paulo´, la simfonikoncerton en kiu la ŝtata orkestro OSESP, sub vibroplena estrado de la juna Valentina Pellegi, prezentis, inter aliaj majestaj komponaĵoj, la simfonion numero 6 de Piotr Ilitch Tchaikovsky – nomatan ´Patosa´. Ne priskribebla estetika sperto.
Dum fluadis la torento de spektaklaj sonoj, plenaj de intensa sento, grade desegniĝis en mia spirito kurioza bildo, ia sinsekvo de netaj pensoj, kiujn ĉiu movimento alportis. Komence, mi supozis, ke temas pri pura fantazio, movita de momenta entuziasmo. Eble ĝi ja estas nur tio. Sed mi ne rezistas fronte al la impulso registri tiun fantazion, kiun eble iu pacienca, bonvolema leganto emas kunĝui. Indas skribi.
Okazis, ke mi tute klare vidis, en la daŭro de tiu belega komponaĵo, la iradon de la vivo. Ĉi tiel:
1-a movimento (Adagio, Allegro ma non troppo): Ĝi komenciĝas per sobraj akordoj, kiel atendaĵo. Sekvas sublima temo, kiu venigas larmojn, tiel bela ĝi estas. Infano naskiĝas! Alvenas al lumo nova vivo, kun sia tuta kvanto da beleco. Ĝi estas miraklo, mistero! Komenciĝas nova ekzisto. Sekvas sonoj kaj elvolvaĵoj pli kaj pli ´patosaj´: paralele al la delikateco de la bebo, alvenas perspektivo de la defioj, kiuj ĝin atendas.  La vivo ne estos facila; la baroj, kruelaj; la estonteco, necerta. Naskiĝo estas bela, sed la vivo estos luktado. Meze de la luma temo, entrudiĝas akordoj de ia angorplena dubo.
2-a movimento (Allegro con grazia): Malpeza, flua danco, kiel infana ludo. Tchaikovsky denove sin montras kiel majstro de baleto. Tio estas la infana tempo, plena de saltetoj kaj senzorgeco, ĉar forestas necerteco pri la estonteco. Vivi estas ludi, ludi estas lerni vivadon. Ĉio ŝajnas facila kaj feliĉa. La aŭskultanto gajnas spiron por la sekvontaj movimentoj, kiel infano por la estontaj bataloj en la vivo.
3-a movimento (Allegro molto vivace): Alvenas la plena aĝo. Ekaperas luktoj, la homo klopodas havigi al si lokon en la mondo, lasi sian heredaĵon, venki la defiojn, kiuj ne estas malmultaj. Necesas forto, decidemo, kuraĝo, eĉ aŭdaco. Eksplodas akordoj de tamburoj kaj la orkestro elkrias grandiozajn, angorplenajn harmoniojn. Necesas venki! Ne eblas retroiri! La vivo estas batalado, kaj oni naskiĝas por superi sin. Oni ne rajtas rigardi malantaŭen: tiu movimento finiĝas per kompleta kulmino, elĉerpas la fortojn de la orkestrestro kaj de la muzikistoj. Tio estas la plejsupro de simfonio,  la plejsupro de la vivo. Venko!
4-a movimento (Adagio lamentoso): Alvenas maljuneco. Ĉio iras al dekadenco. La vivo emas daŭrigi sian intensan pulsadon, sed la aĝo perfortas, per siaj limigoj, korpaj kaj tempaj. La fino alproksimiĝas, la sentumoj dampiĝas, la korpo kaj la spirito bedaŭras la laŭgradan perdon de la antaŭa forto. La muziko plu estas sublima, sed nun ĝi sonas malĝoje kaj rezignacie, ĉar ĝi konscias, ke ĉi tiu estas malegala lukto. La neevitebla fino konturiĝas klare, kaj malpli suferos tiu, kiu ne ribelos kontraŭ ĝi.  Restas lamento. La lastaj sonoj sin sekvas je melankolia vico, kiu imitas la flamon de estingiĝanta kandelo. Kaj la homo plonĝas en la grandan silenton. La publiko sentas sin iom konsternita por aplaŭdo, ĉar grandega estas la ´pathos´, kiu kaptas ĝin.
Kelkajn tagojn post la unua prezento de tiu majesta simfonio, en Rusujo, Tchaikovsky mortis de akuta malsano.

Jen tio estas mia fantazio. Se la leganto emas kontroli, tiam li iru al youtube. Eble li juĝos min tro fantaziema, sed en plej malbona okazo, li aŭskultos, denove, unu el la plej belaj artverkoj, en ĉiuj tempoj. Valoras la penon.

quarta-feira, 23 de setembro de 2015

QUATRO ALDRAVIAS: FLORES

pequenos
lumes
rubros
na
janela
gerânios

místico
girassol
suplica
por
luz
eternamente

hibiscos
na
cerca
escândalos
de
cor

cabisbaixo
narciso
pétalas
de
amor
impossível


etaj
ruĝaj
flamoj
ĉe
fenestro
geranioj

mistika
sunfloro
petegas
lumon
por
eterne

hibiskoj
en
heĝo
skandaloj
de
koloro

malĝoja
narciso
petaloj
de
neebla

amo