CADA UM QUE CUIDE DAS SUAS

 

Foto PSV - 07/2020

Sempre tive estima natural pelo amigo A. Mas a partir de um certo dia, à minha estima somou-se profunda admiração. Foi assim.

Estávamos num grupo,  a participar de um seminário sobre Esperanto e Humanismo. A estrela do evento era um palestrante famoso, competentíssimo, autor de muitos livros, personalidade internacional. Nós todos reverenciávamos sua sabedoria. A assessorá-lo, o meu amigo A., na tarefa de organizar, coordenar e providenciar para que as aparições do palestrante transcorressem sempre em perfeita ordem e destaque. A. funcionava nos bastidores, para que cada evento acontecesse sem transtornos.

Naquele dia, A. tomou a liberdade de fazer um gracejo, no meio da apresentação do “mestre”. Foi de fato uma intervenção de pouca pertinência e humor escasso. Aquilo provocou a ira do homem. A. recebeu uma reprimenda rude e exaltada, em público, para constrangimento de todos. Coisa de patrão para empregado. A abaixou a cabeça, em silêncio.

Finda a palestra, levantaram-se todos para um intervalo. Encontrei A. no banheiro. Ele parecia relaxado, bem humorado e tranquilo, como sempre. Não resisti:

- Meu amigo, me diga. Como é que você consegue manter a calma e não reagir diante de uma grosseria daquela, em público, por motivo tão banal?

A. me olhou, sorrindo.

- Grosseria? Sim, é verdade. Mas isso é problema dele, não meu. Eu cuido das minhas atitudes. Cada um que cuide das suas.

E terminou de lavar as mãos, cuidadosamente.  

ĈIU HOMO ZORGU PRI SIAJ

Mi ĉiam nature estimis mian amikon A.. Sed post certa tago, al mia estimo aldoniĝis profunda admiro.Okazis ĉi tiel.

Ni estis en grupo, kiu partoprenis en seminario pri Esperanto kaj Humanismo. La stelulo en la evento estis famekonata preleganto, tre kompetenta, aŭtoro de multaj libroj, internacia personeco. Ni ĉiuj respektegis lian saĝecon. Mia amiko A. helpis lin, en la tasko organizi, kunordigi kaj zorgi, ke la prezentoj de la preleganto okazu ĉiam laŭ perfekta ordo kaj elstarigo. A. laboris en la kulisoj, por ke ĉiu evento okazu sen ĝenoj.

Tiun tagon, A. prenis la liberecon fari ŝercon, meze de la prezento de la “majstro”. Fakte, tio estis interveno ne tre kongrua kaj malmulte humura.  Tio kaŭzis, ke la homo furioziĝis. A. ricevis krudan, koleran riproĉon antaŭ la publiko, kaj ĉiuj konsterniĝis. Tipa reago de mastro kontraŭ dungito. A. malsuprenklinis la kapon, silente.

Finiĝis la prelego, ĉiuj stariĝis por paŭzo. Mi renkontis A. en la necesejo. Li aspektis senstreĉa, bonhumora kaj trankvila, kiel ĉiam. Mi ne rezistis demandi:

- Diru al mi, mia amiko. Kiel vi sukcesas konservi la trankvilecon kaj ne reagi fronte al tia krudega ago, antaŭ la publiko, pro banala kialo?

A. rigardis min, ridentante.

- Krudega ago? Jes, efektive. Sed tio estas problemo lia, ne mia. Mi zorgas pri miaj agoj. Ĉiu homo zorgu pri siaj.

Kaj li lavis siajn manojn, zorge.

ROUPA ANTIVIRAL

 

Certos períodos de grande sofrimento coletivo podem paradoxalmente trazer importantes descobertas científicas e tecnológicas. Em junho de 2020 a FAPESP (Fundação de Amparo à Pesquisa do Estado de São Paulo) informou que a empresa Nanox, em colaboração com a Universidade de São Paulo e uma universidade espanhola, desenvolveu um tecido capaz de inativar o coronavirus. Em laboratório, o material eliminou 99.9% das partículas virais de sua superfície, após dois minutos. O tecido, mistura de algodão e material sintético, contém em sua trama dois tipos de  micropartículas de prata, aplicadas por imersão, secagem e fixação. As partículas virais foram obtidas, para os testes, a partir de culturas do virus criadas pela USP, a partir dos primeiros casos documentados no Hospital Albert Einstein.

A Nanox já produzia o material antes da pandemia, para eliminação de bactérias e fungos. Como já tivesse observado também esse efeito em certos virus, decidiu testá-lo para o coronavirus. O controle, chamado “cego”, foi feito por membros da universidade espanhola, e repetido, conforme estrito protocolo. Fragmentos do tecido, impregnados e não impregnados com prata, foram expostos ao virus. Obervou-se que os primeiros inativavam  99,9% das partículas virais em dois minutos, enquantos os fragmentos para controle continuavam contaminados. O efeito se manteve após 30 lavagens do tecido, e ainda falta determinar a sua vida útil. Os estudos mostraram que o tecido não apresenta potencial lesivo para a pele humana.

Os próximos estudos visam a determinar se a técnica de impregnação com prata poderá ser usada também em outras superfícies, como plásticos, máscaras e brinquedos infantis. 


 

KONTRAŬVIRUSAJ VESTAĴOJ

Unu el la paradokse pozitivaj rezultoj de epidemioj kaj aliaj sanitaraj katastrofoj estas tio, ke sciencistoj intensigas siajn klopodojn kaj produktas gravajn eltrovojn por la homaro. Pro la aidosa epidemio, ekzemple, oni eltrovis plurajn kontraŭvirusajn medikamentojn, kiuj favoras  ankaŭ pacientojn suferantajn de aliaj malsanoj.

En la monato junio 2020, la Agentejo FAPESP (Fondaĵo por Subteno al Sciencaj Esploroj en la Ŝtato San-Paŭlo), en Brazilo, informis, ke esploristoj en la loka entrepreno “Nanox” elvolvis tolaĵon, kiu povas malaktivigi la kronviruson. En laboratoriaj testoj, tiu materialo forigis 99,9% el la kvanto da virusoj sur ĝia surfaco, post du minutoj. La tolaĵo havas sur sia surfaco mikropartiklojn el arĝento, kaj la tuta esploro okazis en kunlaboro kun la Universitato de San-Paŭlo, kun hispana universitato kaj kun faka centro pri funkciaj materialoj. La tolaĵo konsistas el miksaĵo de poliestero kaj kotono, kaj enhavas du tipojn de arĝentaj mikropartikloj enmetitaj per mergo, sekigo kaj fiksado.

La afero tamen ne estas tute nova. “Nanox” jam liveris tiujn partiklojn al teksaĵo-industrioj, kun la celo forigi bakteriojn kaj fungojn el tolaĵoj. Post la alveno de la nova kronviruso en Brazilon, oni ekhavis la ideon analizi, ĉu ili povas malaktivigi ankaŭ tiun viruson, ĉar sciencaj esploroj jam antaŭe montris ĝian efikecon kontraŭ aliaj virusoj.

Por plenumi la esploron, oni bezonis la kunlaboron de la sciencistoj el la universitato, kiuj izolis kaj kultivis en laboratorio la novan kronviruson, prenitan el la du unuaj pacientoj infektitaj en Brazilo. Pecoj da tolaĵo kun kaj sen arĝentaj mikropartikloj estis metitaj en tubon, kie troviĝis grandaj kvantoj da virusoj en vivantaj ĉeloj. Oni ripetis dufoje la eksperimenton, fare de malsamaj kontrolantoj, laŭ la tiel nomata “blinda” tekniko. Per ekzamenado de la genetika materialo de la viruso, oni konstatis, ke pecoj de la tolaĵo kun arĝentaj mikropartikloj sur ĝia surfaco malaktivigis 99.9% el la eroj de la kronviruso, post du minutoj. Oni analizis la materialon ankaŭ rilate la eblecon, ke ĝi povus kaŭzi haŭtdamaĝon.

Nuntempe, la sciencistoj analizas la daŭron de efikeco de la kontraŭvirusa tolaĵo. Rilate al ĝia efikeco kontraŭ bakterioj kaj fungoj, oni jam scias, ke ĝi ankoraŭ efikas post 30 lavoproceduroj. Supozeble la samo okazas rilate la viruson.

Laŭ la studoj, tiuj mikropartikloj povas esti aplikataj al iu ajn tolaĵo el naturaj kaj artefaritaj fibroj. Oni testas ankaŭ la eblecon almeti ilin al aliaj surfacoj, kiel plastaĵoj,          protektaj maskoj kaj infanludiloj.

La nova tekniko probable multe helpos en la preventado de novaj kazoj de Kovim-19.

Ĉi tiu teksto estas aŭskultebla per 

http://esperantaretradio.blogspot.com/2020/07/kontrauvirusaj-vestajoj.html

pequeninas

 

Foto PSV - jun 2020 

 

eu prefiro as flores pequeninas

que em milímetros

estendem seu translúcido veludo

embalam na corola delgados cordões

flores minúsculas anônimas

subalternas

ocultas nos desvãos do jardim

pelos cantos

nos vasos trincados

nos canteiros ao pé do muro

é fácil amar rosas escandalosas

dálias exageradas

hibiscos solares

as flores pequeninas só se veem de muito perto

(como certas pessoas)

seu perfume não exala mais que um pensamento precioso

(como certas palavras)

sua cor miúda combina com minha alma

(minha pobre alma pequenina)

etaj

mi preferas etajn florojn

kiuj en milimetroj

etendas sian transluman veluron

lulas en la korolo maldikajn ŝnurojn

minusklaj anonimaj floroj

duarangaj

kaŝitaj en kavoj de ĝardeno

en anguloj

en rompitaj vazoj

en bedoj piede de muroj

estas facile ami skandalajn rozojn

maldiskretajn daliojn

sunhelajn hibiskojn

etajn florojn oni vidas nur de tre proksime

(kiel iujn homojn)

ilia parfumo ne eligas pli ol unu riĉan penson

(kiel iuj vortoj)

ilia eta koloro kongruas kun mia animo

(mia kompatinda eta animo)

SANTOS SÃO RARIDADE

Em artigo de jornal, li uma alusão a John Locke, a propósito da necessidade de tolerância entre os homens do século 21. Fui ler sua “Carta acerca da tolerância”, escrita no século 17, texto de grande atualidade para todos os que insistimos em pensar.

Locke foi importante precursor do liberalismo, da liberdade de pensamento, de crença, de opinião. A sombra da Inquisição ainda pairava sobre a Europa, quando ele ousou afirmar que Igreja e Estado deveriam ser instituições independentes e separadas; que o absolutismo não deveria ser tão absoluto a ponto de querer impor fé e religião à força; que as leis humanas serviam para as coisas humanas, e que as de Deus só poderiam ser ensinadas com brandura, benevolência e caridade; que o verdadeiro cristão deveria ocupar-se, antes de tudo, de combater os próprios vícios, e não os alheios.

Suas frases são às vezes cortantes:

“Deve-se evitar toda violência e injúria, seja ele cristão ou pagão.”

“... seja este o verdadeiro e único método para propagar a verdade: o peso dos argumentos racionais deve ser acompanhado de humanidade e benevolência.”

“Quem mistura o céu e a terra, coisas tão remotas e opostas, confunde essas duas sociedades [a civil e a eclesiástica], as quais em sua origem, objetivo e substância são por completo diversas.”

“... o cuidado da alma de cada homem pertence a ele próprio, tem-se de deixar a ele próprio.”

“... não cabe ao magistrado civil o cuidado das almas, nem tampouco a quaisquer outros homens. Isso não lhe foi outorgado por Deus, porque não parece que Deus jamais tenha delegado autoridade a um homem sobre outro para induzir outros homens a aceitar sua religião. Nem tal poder deve ser revestido no magistrado pelos homens, porque até agora nenhum homem menosprezou o zelo de sua salvação eterna a fim de abraçar em seu coração um culto ou fé prescritos por outrem, príncipe ou súdito.”

Vale a pena ler Locke. O homem marcou a cultura do mundo ocidental.

No entanto, fui ler também um pouco sobre sua vida. E encontrei seu nome na lista dos mais notáveis acionistas da famigerada “Royal African Company”, que transportou mais escravos africanos para as Américas que qualquer outra instituição na história do comércio atlântico de escravos.

Há muito poucos santos neste mundo.

SANKTULO ESTAS MALOFTAĴO

En ĵurnala artikolo mi legis aludon al John Locke, rilate la bezonon pri toleremo inter la homoj de la 21-a jarcento. Mi serĉis por legado lian “Leteron pri toleremo”, verkitan en la 17-a jarcento, nome tekston tre aktualan por ĉiuj, kiuj insistas pensi.

Locke estis grava pioniro de liberalismo, de libereco en pensado, en kredo, en opinio. La ombro de Inkvizicio ankoraŭ ŝvebis super Eŭropo, kiam li aŭdacis aserti, ke Eklezio kaj Ŝtato devus estis sendependaj, disaj institucioj; ke absolutismo ne devus esti tiel absoluta, ke ĝi volus devigi fidon kaj religion perforte; ke homaj leĝoj taŭgas por homaj aferoj, kaj ke tiuj de Dio nur povus esti instruataj milde, bonvoleme kaj karitate; ke vera kristano devus okupiĝi, antaŭ ĉio, pri batalado kontraŭ siaj propraj malvirtoj, ne kontraŭ aliulaj.

Liaj frazoj foje estas tranĉaj:

“Oni devas eviti ĉian perforton kaj ofendon, ĉu al kristano aŭ pagano.”

“... estu jen la vera, sola metodo por diskonigi veron: la pezon de raciaj argumentoj devas akompani humaneco kaj bonvolemo.”

“Kiu intermiksas la ĉielon kaj la teron, nome tute malsamajn kaj kontraŭajn aferojn, tiu konfuzas tiujn du sociojn [la civilan kaj la eklezian], kiuj en sia deveno, celo kaj substanco estas tute malsamaj.”

“... zorgado pri la animo de ĉiu homo apartenas al li mem, oni devas lasi tion al li mem.”

“... ne koncernas la civilan magistratanon zorgi pri animoj, ankaŭ ne iun ajn alian homon. Tion Dio ne transdonis al li, ĉar ŝajne Dio neniam transdonis aŭtoritatecon al homo super alia homo por igi aliajn homojn akcepti lian religion. Tia povo ne povas ankaŭ esti rekonata ĉe magistratano, fare de homoj, ĉar ĝis nun neniu homo neglektis la zorgadon pri sia eterna savo por akcepti en sia koro kulton aŭ fidon preskribitan de aliulo, ĉu princo, ĉu regato.”

Indas legi Locke. Tiu homo markis la kulturon en la okcidenta mondo.

Tamen, mi serĉis legi ankaŭ pri lia vivo. Kaj mi trovis lian nomon en la listo de plej famaj akciistoj en la misfama “Royal African Company”, kiu transportis pli da afrikaj sklavoj al Amerikoj ol iu ajn alia institucio en la historio de atlantika komercado de sklavoj.

Ekzistas tre malmultaj sanktuloj en la mondo.