PSV - mar 2022
O que mais há no mundo é preconceito, pelo motivo simples de que é mais fácil adotar preconceito que formar conceito. Este último exige tirocínio, lucidez, sensatez, esforço mental. O exercício de pensar.
Pois ultimamente anda-se falando bastante de um velho tipo de discriminação que, por ter recebido uma denominação nova e curiosa, veio à tona: idadismo, ou etarismo. Preconceito de idade. A gente sabe: avaliar uma pessoa por sua idade, e formar um juízo de valor sobre ela, baseado na idade. É comum se ouvir: “Como você está conservado!” (sardinha em lata?); “Você parece conservado em formol!” (morreu e não percebeu?); “Você não tem idade para isso!” (inveja?).
Até a organização Mundial da Saúde já se manifestou, afirmando que idadismo afeta a saúde do discriminado. Está presente nas empresas, que relutam em empregar pessoas por sua idade; entre indivíduos, nas relações quotidianas; e, pior de tudo, numa pessoa para consigo mesmo, quando diz que “não serve para mais nada”.
Alguém dirá que a idade de fato traz limitações. Responde-se que não há ser humano sem limitações, o que não pode ser pretexto para discriminação.
Por fim, lembremos que o idadismo não atinge apenas os idosos. Preterir um médico apenas por que ele é jovem, ou uma modelo, só porque ela já passou dos quarenta, também é idadismo.
Convém fazer este exercício. Olhar para uma pessoa como alguém singular, não apenas como alguém que terá vivido uma certa quantidade de anos.
AĜISMO
Tre abundaj en la mondo estas antaŭjuĝoj, pro la simpla kialo, ke estas pli facile alpreni antaŭjugon ol konstrui juĝon. Ĉi tiu lasta postulas rezonadon, klaran menson, prudenton, mensan penadon. La praktikadon de pensado.
Nu, lastatempe oni multe parolas pri malnova speco de diskriminacio, kiu ricevis novan, kuriozan nomon kaj tial venis sub la lumon: aĝismo. Antaŭjuĝo pro aĝo. Ni scias: taksi homon surbaze de lia aĝo, kaj ekformi ideon pri lia valoro, pro lia aĝo. Ofte oni aŭdas: “Kiel vi estas bone konservita!” (sardino en skatolo?); “Vi ŝajnas konservita en formolo!” (vi mortis kaj ne perceptis?); “Vi jam ne havas aĝon konvenan por tio!” (envio?).
Eĉ la Monda San-Organizo jam asertis, ke aĝismo misinfluas la sanon de viktimo. Ĝi ĉeestas en entreprenoj, kiuj hezitas dungi homojn pro ilia aĝo; inter individuoj, dum ĉiutagaj interrilatoj; kaj plej malbone, en homo rilate al si mem, kiam li diras, ke “li jam taŭgas por nenio”.
Eble iu dirus, ke efektive la aĝo alportas limigojn. Oni respondus, ke ne ekzistas homo sen limigoj, kio ne povas esti preteksto por diskriminacio.
Fine, ni memoru, ke aĝismo ne trafas nur maljunulojn. Preterlasi kuraciston nur pro tio, ke li estas juna, aŭ modelinon, nur pro tio, ke ŝi jam transpasis la kvardekan vivojaron, estas ankaŭ aĝismo.
Konvenas praktiki ĉi tiun ekzercon. Rigardi homon kiel iun unikan, ne nur kiel iun, kiu jam vivis certan kvanton da jaroj.
(Aŭskultu artikolon pri aĝismo:
http://esperantaretradio.blogspot.com/2022/03/agismo-nova-vorto-malnova-diskriminacio.html)
