Tem gente que é muito teimosa. Gente que forma uma certa opinião sobre
certo assunto e se apega à própria convicção de maneira irredutível, mesmo
diante de evidências em contrário. Gente que nega o aquecimento global, apesar
dos indícios; ou que continua dizendo que a Terra é plana. Os exemplos são
muitos.
Cientistas resolveram estudar o que acontece no cérebro de gente assim.
A Nature publicou.
Voluntários se submeteram a um teste engenhoso. Tinham que olhar uma
tela onde pontos negros se moviam, e dizer em que direção eles se moviam.
Depois, tinham de afirmar o grau de convicção de suas respostas. Em seguida, recebiam novas imagens na mesma tela, que
deixavam muito mais clara a resposta correta - os chamados “elementos de
confirmação”. Estes últimos eram novos dados que permitiriam uma reavaliação da resposta inicialmente proposta. Durante todo o processo, os cérebros dos voluntários eram
examinados por encefalografia por ressonância. Aconteceu que os cérebros
de voluntários que demonstravam forte convicção em suas respostas iniciais
apresentavam “pontos cegos” que os impediam de enxergar os “elementos de
confirmação“. Não conseguiam mudar de ideia. O fenômeno envolve substâncias
químicas no cérebro.
Os pesquisadores comentam: se as opiniões se enrijecem diante de simples
pontos negros numa tela, com muito mais força hão de se enrijecer diante de
crenças religiosas, políticas, filosóficas, com carga emocional acentuada. Está
montado o cenário perfeito para o nascimento dos fanatismos e radicalismos.
No entanto, essa moeda perigosa tem uma outra face, mais benigna. Foi
graças à teimosia de Copérnico que surgiu a ideia de que a Terra não era o
centro do Universo; foi com o obstinado Darwin que ficamos sabendo da evolução
das espécies; foi com Jobs e Gates que o mundo entrou na era da informática.
E foi com a teimosia de Zamenhof que o mundo ganhou o Esperanto.
KIO OKAZAS EN LA
CERBO DE OBSTINULOJ?
Unu el la plej kuriozaj fenomenoj en la homa psiko estas la ekzisto de
obstinaj pensoj kaj sintenoj. Tre konata afero: homoj kreas siajn proprajn
opiniojn kaj kredojn pri iuj temoj, kaj alkroĉiĝas al ili tiel forte, ke nur
tre malfacile ili povas ŝanĝi siajn vidpunktojn, malgraŭ evidentaĵoj en
kontraŭa senco.
Ekzemple: homoj neas danĝerajn klimatajn ŝanĝojn, malgraŭ pli kaj pli
multaj indikoj. Pli draste: milionoj da homoj plu asertas, ke la Tero estas
plata, malgraŭ sennombraj pruvoj pri nia sfereca planedo.
Sciencistoj decidis esplori: kio okazas en la cerbo de tiaj obstinuloj?
La prestiĝa revuo Nature publikigis la rezultojn. Oni submetis
dekojn da volontuloj al eksperimento, en kiu ili devis rigardi ekranon kaj
respondi, ĉu nigraj punktoj moviĝas dekstren aŭ maldekstren. Poste, ili
indikis, ĝis kiu grado ili estis konvinkitaj pri siaj respondoj. Sekve, la
partoprenantoj ricevis pli da informoj pri la nigraj punktoj, tiel ke fariĝis
tute klara la ĝusta respondo. Tamen, volontuloj kun alta grado de memfido pri
sia unua decido ne alprenis la aldonajn informojn, kiuj povus alĝustigi
misinterpretadon - tion oni nomas “konfirmiloj”. Per magnetoencefalograma
skanado oni akompanis la cerban aktivecon dum la faritaj decidoj. Montriĝis, ke
la cerbo prezentis “blindajn areojn”, kiam oni proponis kontraŭajn informojn,
kaj ĝi plu restis favora al la informoj, kiuj kondukis al la unua decido.
La sciencistoj konkludis, ke se “rigidaj” opinioj formiĝas rilate al
simplaj aferoj (moviĝo de nigraj punktoj, ekzemple), des pli firma estas la
“rigideco”, se temas pri kompleksaj fenomenoj: antaŭjuĝoj fariĝas tiel fortaj,
ke la cerbo rezistas kontraŭ la ebleco ensorbi malsamajn perceptojn. La
fenomeno inkluzivas ĥemiajn substancojn en la cerbo.
Tio validas por kredoj politikaj, religiaj, filozofiaj, kaj por sociaj
kondutoj. Homoj alkroĉiĝas al siaj opinioj, eĉ fronte al klaraj kontraŭaj
pruvoj. Jen la fundamento de fanatikeco kaj radikalismo. Konceptoj starigitaj
en sociaj grupoj estas eĉ pli malfacile ŝanĝeblaj.
Tamen, ne ĉiam la obstinemo de homoj estas malbona kvalito. Ĝi povas
esti ankaŭ tre pozitiva. Danke al tio, Koperniko insistis, ke la Tero ne estas
la centro de la universo; Pasteur eltrovis, ke mikroboj ja kaŭzas malsanojn;
Darwin insistis je sia “Teorio pri Evolucio de Specioj”; kaj Steve Jobs kaj
Bill Gates kreis la informadikan revolucion en la mondo. Ili ĉiuj estis
fervoraj, geniaj obstinuloj.
Kaj laste: se Zamenhof ne estus neskuebla obstinulo, ni ne estus ĉi tie,
ĉi-momente.
Aüskultebla per
http://esperantaretradio.blogspot.com/2020/06/kio-okazas-en-la-cerbo-de-obstinuloj.html
