um homem de bem

 

PSV mar2025

 

 

 

 

Faleceu em Lorena/SP, neste mês de março de 2025, próximo ao Carnaval, o Dr. Caio de Almeida Jr.. Ninguém ficou sabendo: ele pediu a máxima discrição e dispensou flores e rezas.

Exerceu medicina com dignidade, por seis décadas. Fundou o Pronto-Socorro da Santa Casa  e atraía ao corpo clínico colegas que pudessem contribuir para um melhor atendimento à população. Iniciava suas visitas à enfermaria antes das seis da manhã. Austero, avesso a sentimentalismo barato, mantinha dois ídolos: o Trabalho e o Estudo. Era um moderno estóico, o médico mais estudioso que eu conheci.  

Era culto, leitor voraz e estimava citações, especialmente shakespearianas. “Não há ciência que mostre a alma de um homem pelos traços de seu rosto.”  Não tinha religião e se posicionava agnóstico. Mas se compadecia dos pobres. E tinha uma discreta admiração pelo Deus de Spinoza.

Foi meu amigo. Aprendi muito com ele e lhe tenho uma gratidão que nunca pude expressar. Guardo dele, entre muitos dizeres, um chiste que nunca hei de esquecer:

“Na vida, são necessárias duas coisas. Primeira: não esquente a cabeça com coisas pequenas. Segunda: tudo é pequeno.”

Dr. Caio, meu amigo, era um homem de bem.

 

Bona homo

 Forpasis en la brazila urbo Lorena, en ŝtato San Paŭlo, en ĉi tiu monato marto 2025, okaze de Karnavalo, D-ro Caio de Almeida Jr.. Neniu eksciis pri tio, siatempe: li petis maksimuman diskretecon kaj ne volis florojn kaj preĝojn.

Li laboris kiel medicinisto kun digno, dum ses jardekoj. Li fondis la Sukurejon de la hospitalo Sankta Domo kaj allogadis al ĝia skipo de klinikistoj kolegojn, kiuj povus kontribui al pli bona zorgado pri la sano de la loĝantaro. Kutime li komencis siajn vizitojn al la enhospitaligitaj pacientoj antaŭ la sesa matene. Severmora, ne ema al banala sentimentaleco, li kultivadis du idolojn: Laboron kaj Studadon. Li estis ia moderna stoikulo, la plej studema kuracisto, kiun mi iam konis.

Li estis klera, avida leganto kaj amanto de citaĵoj, aparte la ŝekspiraj. “Ne ekzistas scienco, kiu povas montri la animon de homo per la trajtoj de lia vizaĝo.” Li ne havis religion kaj sin tenis agnostikulo. Sed li kompatis la malriĉulojn. Kaj havis diskretan admiron pri la Dio de Spinoza.

Li estis mia amiko. Mi multon lernis de li, kaj havas al li dankemon, kiun mi neniam povis esprimi.  Mi konservas de li, inter multaj diraĵoj, ŝercon, kiun mi neniam forgesos:

“En la vivo, estas necesaj du aferoj: La unua: ne tro varmigu vian kapon pro etaj aferoj. La dua: ĉio estas eta.”

D-ro Caio, mia amiko, estis bona homo.

 

 

 

 

como na vida

 

PSV mar2025

 

 

Leio, em paralelo, dois livros. Um deles me põe diante dos olhos uma prosa fluida, agradável, original, inesperada nas palavras e na construção das frases; propõe ideias surpreendentes em torno de fatos banais, e colore tudo com bom humor e  uma dose certeira de ironia. O outro é tosco, maculado por erros de grafia, lugares-comuns, rupturas penosas no fluxo do relato, e expressões afetadas e inadequadas ao contexto.

Ambos são relatos romanceados, interessantes, mas sem grande poder de absorver, só pela história, o entusiasmo do leitor. No entanto, leio o primeiro com gosto, e o segundo com sacrifício.

Este é um traço da literatura a que nem sempre se atenta: importa não só o quê se diz, mas como se diz. Como na vida.

 

same kiel en la vivo

 

Mi legas paralele du librojn. Unu el ili metas antaŭ miajn okulojn fluan prozon, agrablan, originalan, neatenditan laŭ vortoj kaj laŭ la konstruado de frazoj; ĝi proponas surprizajn ideojn pri banalaj faktoj, kaj ĉion kolorigas per bona humoro kaj ĝusta dozo da memironio. La alia estas kruda, makulita per misskriboj, banalaj esprimoj, penigaj rompoj en la fluado de la rakonto, kaj nenaturaj,   netaŭgaj esprimoj en la kunteksto.
Ambaŭ estas romanecaj rakontoj, interesaj, sed sen granda povo kapti, nur per la historio, la entuziasmon de la leganto. Tamen, la unuan mi legas kun plezuro, la duan kun sento de ofero.

Ĉi tiu estas trajto de literaturo, pri kiu oni ne ĉiam atentas: gravas ne nur tio, kion oni diras, sed ankaŭ kiel oni diras. Same kiel en la vivo.

miniconto de relógio

 

PSV mar2025

 

 

Não sabia ler, quando o avô o levou para conhecer o relógio de sol. Era fascinante que aquela delgada sombra marcasse o tempo.

No início da adolescência, ganhou seu primeiro relógio de pulso, com belíssimos algarismos romanos e a responsabilidade de se dar corda toda noite, antes de dormir.

Poucos anos depois, foi substituído por um engenhoso modelo que recebia corda pelo simples movimento do braço. Bastava portá-lo com constância.

Quando do primeiro emprego, o relógio já era movido a bateria, e os algarismos, agora arábicos, piscavam luminosos numa telinha preta.

Depois vieram outros, desde arcaicos modelos de bolso até os moderníssimos, que lhe contavam os passos e as batidas do coração. E  foram todos entrando para sua coleção, que foi tomando ares de nostalgia.

Os anos se passaram, em todos os relógios do mundo. Um dia, numa loja de antiguidades, ele se enamorou de um velho cuco, ornado com belas esculturas de madeira à roda de uma pequena janela. O passarinho já não cantava, e o relógio já não marcava as horas.

Assim ficou decidido: aquele seria seu derradeiro e definitivo relógio. Fora do tempo.

 

 

mini-rakonto pri horloĝoj

 

Li ankoraŭ ne scipovis legi, kiam la avo lin kondukis ekkoni sun-horloĝon. Estis rave, ke tia maldika ombro montras la tempon.

Je la komenco de adoleskaĝo, li gajnis sian unuan brakhorloĝon, kun belegaj romiaj numeroj kaj la respondeco streĉi la risorton ĉiuvespere, antaŭ ol dormi.

Post kelkaj jaroj, ĉi tiu estis anstataŭigita per lerta modelo, kiu ricevis risortostreĉon per simpla movado de la brako. Sufiĉis porti ĝin konstante.

Okaze de la unua laborposteno, la horloĝo estis jam movata per baterio, kaj la numeroj, nun arabaj, lumis intermite sur nigra ekraneto.

Poste alvenis aliaj, de arkaikaj poŝ-modeloj ĝis la modernegaj, kiuj kalkulis liajn paŝojn kaj la batojn de lia koro. Kaj eniris ĉiuj en lian kolekton, kiu iom post iom alprenis aspekton de nostalgio.

Pasis jaroj, laŭ ĉiu horloĝoj en la mondo. Unu tagon, en vendejo de antikvaĵoj, li enamiĝis al malnova kukol-horloĝo, ornamita per belaj lignaj skulptaĵoj ĉirkaŭ eta fenestro. La birdeto jam ne kantis, kaj la horloĝo jam ne montris horojn.

Tiel estis fine decidite: tiu estos lia lasta, definitiva horloĝo. Ekster la tempo.

no Dia Internacional da Mulher

 

"Flow" - eloquência sem palavras

 

Fui assistir a “Flow”, na véspera da premiação do Oscar, quando todos vibrávamos pela vitória de “Ainda Estou Aqui” – este filme que orgulha os brasileiros. E fiquei encantado. “Flow” recebeu o prêmio de melhor animação, para orgulho dos 2 milhões de pessoas que habitam a Letônia, país de 64 mil km² à beira do mar Báltico. Os letões falam letão.

Entrei no cinema com a informação de que veria um filme “dublado”. Foi a primeira curiosidade: não se pronuncia uma única palavra em todo o filme; apenas miados, latidos, piados, grunhidos. Os animais falam com seus gestos e posturas, maravilhosamente desenhados e eloquentes. Lembrei-me do famoso livro de Charles Darwin “A Expressão das Emoções no Homem e nos Animais”, de 1872. Somos animais, convém não esquecer.

“Flow” é lindo e envolvente. O gato preto de olhar dourado cativa o expectador, que segue de coração na mão suas peripécias no meio de uma grande enchente. Ela o arrasta a desafios terríveis. Quem nunca enfrentou a violência de uma grande enchente na vida?

A única chance é conviver. Por mais heterogêneo que seja, um grupo, movido a solidariedade e aceitação, é sempre melhor que o isolamento. Em comunidade, mesmo o sofrimento incompreensível se torna mais suportável. Existem dores e perdas que não se pode contornar.

A trajetória atribulada de “Flow” é a nossa própria trajetória.

Muito significativa, a última cena do filme mostra os animais/nós a olhar a própria imagem refletida na água. Eis o sentido da vida: que nos olhemos, e nos vejamos. 

 

 

 

 

“Flow” — elokvento sen vortoj

 

Mi spektis “Flow” en la tago antaŭ la Oscar-premiado, kiam ni ĉiuj fervoregis por la venko de “Mi Ankoraŭ Estas ĉi tie” — ĉi tiu filmo, kiu fierigas brazilanojn. Kaj mi raviĝis. “Flow” ricevis la premion de plej bona animacio, por la fieriĝo de 2 milionoj da personoj, kiuj loĝas en Latvujo, lando de 64 mil km² , ĉe la bordo de Balta Maro. Latvoj parolas la latvan lingvon.

Mi eniris la kinejon kun la informo, ke mi spektos “dublitan” filmon. Tio ĉi estis la unua kuriozaĵo: dum la tuta filmo oni ne eldiras eĉ unu solan vorton; nur sonas miaŭoj, bojoj, pepoj, blekoj. La bestoj parolas per siaj gestoj kaj korpsintenoj, mirinde desegnitaj kaj elokventaj. Mi ekmemoris la faman libron de Karlo Darwin “La Esprimo de Emocioj en Homoj kaj Bestoj”, de 1872. Ni estas animaloj, indas ne forgesi.

“Flow” estas belega kaj emociiga. La nigra kato kun oraj okuloj allogas la spektanton, kiu sekvas kun tremanta koro ĝiajn elturniĝojn meze de forta akvoinundo.  Ĝi puŝegas ĝin al teruraj defioj. Kiu neniam alfrontis la fortegon de granda inundo en sia vivo?

La sola ŝanco estas kunvivi. Eĉ se plej malhomogena, grupo movata per solidareco kaj akceptemo estas ĉiam pli bona ol izoleco. En komunumo, eĉ nekomprenebla sufero fariĝas pli elportebla. Ekzistas doloroj kaj perdoj, kiujn oni ne povas eviti. 

La tumulta vojirado de “Flow” estas nia propra vojirado.

Signifoplena, la lasta sceno de la filmo montras la bestojn / nin, rigardantajn sian propran figuron reflektitan sur la akvo. Jen estas la senco de la vivo: ke ni rigardu nin, kaj vidu nin. 

calçada de nuvem

 

PSVfev2025

 

Calçada de nuvem,

de lua vestida,

ouviu no caminho

segredos da vida.

 

Então conheceu,

pairando de leve,

que a paz desejada

aos pés sempre esteve...

 

E a lua, sorrindo

sorriso de alvura,

foi junto com ela,

luzindo ternura.

 

 

En ŝuoj  el nubo,

per Luno vestita,

ŝi aŭdis  survoje

sekretojn, ravita.

 

Ŝi tiam eksciis,

dum ŝvebado,  lude,

ke paco revata

troviĝas apude...

 

Kaj Luno ridetis

ridetan parfumon,

kaj kun ŝi plu iris,

en arĝenta lumo.

 

 

certo homem poderoso

 

PSV jan2025 

 

 

 

Certo homem poderoso

me declarou com desdém:

“Não preciso de você,

nem preciso de ninguém!”

E mais: “O mundo é do forte,

nunca será ao contrário.

Eu estou à sua frente,

e você, retardatário.”

 

Voltei à casa, a pensar

que aquele homem, no topo

da sua grande arrogância,

nunca tinha lido Esopo.

 

E lhe enviei por correio,

numa folha, escrita à mão,

a fábula conhecida:

“O camundongo e o leão”.  

 

 

Forta homo tre potenca

al mi diris, tre severe:

“Mi vin tute ne bezonas,

fakte neniun, cetere!”

 

Kaj pli: “La mond’ apartenas

ĉiam al tiuj plej fortaj.

Mi iras do avangarde,

postrestu la malbonsortaj.“

 

Mi hejmen venis, pensante,

kaj tiu penso min regis,

ke tiu arogantulo

Ezopon neniam legis.

 

Mi do sendis per la poŝto,

kiel ĝentila persono,

al li, manskribe, la fablon:

”La muso kaj la leono“.

 

repetir

 

 

PSV jan 2025 

 

 

 

Tomou nas mãos um livro antigo, lido há mais de quarenta anos. Na época, o encanto lhe fora arrebatador. Agora, percorria as linhas sinuosas com um novo e desconhecido olhar, mais calmo, diverso, variegado. Ali estava um novo livro, e um novo leitor, ambos melhores. Repetir era uma revelação.

Ao contemplar a chuva espessa do verão, pontilhada por clarões solenes no céu, recordou a tempestade assustadora que presenciara, angustiado,  em outro verão,  havia mais de quarenta anos. E voltou a sentir a mesma visita sinistra de um pensamento opressivo, disforme, corrosivo. Caía agora a mesma chuva antiga, diante dos mesmos olhos turvos de então. Repetir era um atavismo doloroso.

É preciso aprender a repetir, sem repetir.

 

 

ripeti

 

Li prenis en siajn manojn malnovan libron, legitan antaŭ pli ol kvardek jaroj. Siatempe, la raviĝo tute kaptis lin. Nun, li sekvis la sinuajn liniojn per nova, nekonata rigardo, pli trankvila, diversa, bunta. Jen tie troviĝis ia nova libro, kaj ia nova leganto, ambaŭ pli bonaj. Ripeti estis ia revelacio.

Komtemplante la densan someran pluvon, punktitan per solenaj flagroj sur la ĉielo, li ekmemoris la timigan tempeston, kiun li ĉeestis en alia somero, antaŭ pli ol kvardek jaroj. Kaj li sentis denove la saman mornan viziton de premanta penso, misforma, koroda. Nun faladis la sama antikva pluvo, antaŭ la samaj iamaj okuloj malklaraj. Ripeti estis dolora atavismo.

Estas necese lerni ripetadon, sen ripetado.