segunda-feira, 18 de novembro de 2024

"Ainda Estou Aqui"

 
 

Fui ver “Ainda estou aqui”, o último filme de Walter Salles. Fez sucesso na Europa, faz sucesso de público e de crítica entre nós – nós, que continuamos a receber apenas o Oscar, ignorando os festivais de Cannes, Veneza, Berlim.

É uma bela obra de arte. Em várias camadas: roteiro equilibrado, direção sensível, iluminação e fotografia impecáveis. E sobre tudo isso, a comovente atuação de Fernanda Torres, a encarnar a Dor e a Resistência numa só grandiosa personagem.

Não é apenas um filme de mensagem política. Trata da nossa humanidade, da nossa mistura de extrema violência, crueldade e selvageria, entremeadas com a necessidade de superar o mal com a força do humanismo.

O enredo é simples: a sobrevivência de uma família de classe média carioca ao assassinato do pai, nos porões infernais da repressão insana, durante a ditadura militar. A viúva, heroicamente, retribui com dignidade, generosidade e renascimento, tornando-se uma ativista de direitos humanos. Não se fala em vingança. Fala-se em perspectiva de novos valores para o nosso mundo.

Um filme sobretudo necessário, na medida em que ainda há brasileiros que preferem o autoritarismo do regime militar em lugar da nossa precária democracia.

 

Mi ĵus spektis la filmon “Mi ankoraŭ staras ĉi tie”, de Walter Salles. Ĝi furoris en Eŭropo, furoras laŭ publiko kaj kritiko inter ni — ni, kiuj daŭre ricevas informojn nur pri “Oscar”, kaj ignoras la festivalojn de Cannes, Venecio, Berlino.

Ĝi estas bela artverko. Laŭ pluraj tavoloj: ekvilibra kinrakonto, sentoplena reĝisorado, prilumado kaj fotografio senriproĉaj. Kaj super ĉio, la emociiga aktorado de Fernanda Torres, kiu rolas la Doloron kaj la Rezistadon en unu sola grandioza homfiguro.

Ĝi ne estas nur filmo kun politika mesaĝo. Temas pri nia homeco, pri nia mikso de ekstrema perforto, kruelo kaj sovaĝo, meze inter la bezono superi la malbonon per la forto de homamo.

La intrigo estas simpla: la postvivado de mezklasa familio en Rio, post la murdo de la patro, en la inferaj subteraj etaĝoj de freneza turmentado, okaze de la militista diktaturo. La vidvino heroe redonas grandanimecon, dignon kaj renaskiĝon, kaj fariĝas aktivisto por homaj rajtoj. Oni ne parolas pri venĝo. Oni parolas pri la perspektivo de novaj valoroj por nia mondo.

Filmo super ĉio necesa, laŭ tio, ke ankoraŭ troviĝas brazilanoj, kiuj preferas aŭtoritarismon de militista reĝimo, anstataŭ nia apenaŭa demokratio.


 

sábado, 16 de novembro de 2024

há coisas que passam

 

PSV nov 2024


há coisas que passam

como névoa branca

simplesmente se vão

em rumos de mistério

apenas acontece

 

um grito na rua

uma porta que bate

uma trovoada súbita

a findar o estio

apenas acontece

 

um pensamento triste

a sombrear a tarde

a risada aberta de uma criança

uma poça d’água na calçada

apenas acontece

 

um verso doce

escondido num poema breve

apenas acontece

 

não lhe peça explicação

 

 

 

 

aferoj pasas

kiel blanka nebulo

ili simple iras for

laŭ misteraj vojoj

simple okazas

 

krio surstrate

pordo kiu brue fermiĝas

subita tondropluvo

finanta la sekan sezonon

simple okazas

 

malĝoja penso

ombrumanta la vesperon

la larĝa rido de infano

akvoflako sur trotuaro

simple okazas

 

dolĉa verso

kaŝita en mallonga poemo

simple okazas

 

ne petu de ĝi klarigon

 

 

quarta-feira, 6 de novembro de 2024

"Mais leve que o ar"

 

A Literatura possui poderes mágicos.

Acabo de ler  “Mais leve que o ar”, da escritora ucraniana  Hristina Kozlovska, em caprichada tradução em Esperanto, publicada pela Editora Mondial, em Nova Iorque. Um encanto. Literatura em estado de pureza. Uma coletânea de contos conduzidos magistralmente pela via do absurdo. Num deles, um jovem descobre que cientistas já comprovaram o que acontece com a individualidade após a morte, mas diante do despreparo da humanidade, a revelação fica vedada ao público – exceto para os octogenários e doentes terminais. Então, sua avó decide vir em sua ajuda...

Noutra narrativa, um homem, no campo, descobre que existe outro homem que vive penosamente  sob a terra. Decide ajudá-lo a conquistar a superfície do mundo e suas belezas – mas a reação do pobre enterrado é surpreendente.

Quando leio um livro muito bom, minha primeira reação é a de gratidão. Tenho vontade de escrever ao autor (e, no caso, também aos tradutores) para dizer que ele me presenteou com momentos de felicidade, ao longo de sua escrita. Fiz isso. Escrevi a Kozlovska, em Esperanto, na esperança de que minha gratidão a alcance.

Pesquisei, mas não encontrei o livro disponível em Português. Tampouco outras obras dela em nossa língua. Fico com pena de quem ainda não aprendeu Esperanto. 

 

“Pli leĝera ol aero”

 

Literaturo posedas magiajn povojn.

Mi ĵus finlegis “Pli leĝera ol aero”, de la ukraina verkistino Ĥristina Kozlovska, en bone zorgita traduko en Esperanto, publikigita de Eldonejo Mondial, en Novjorko. Ravaĵo. Literaturo en stato de pureco. Kolekto de noveloj majstre kondukitaj laŭ la vojo de absurdo. En unu el tiuj, junulo eltrovas, ke sciencistoj jam pruvis tion, kio okazas al individuoj post la morto, sed fronte al la nematureco de la homaro, la rivelo estas barita al la publiko — escepte de okdekjaruloj kaj de homoj malsanaj en neresanigegla lasta stadio. Tiam, lia avino decidis helpi lin...

En alia rakonto, viro sur kamparo eltrovas, ke alia homo pene vivas sub la tero. Li decidas helpi lin alveni sur la surfacon de la mondo, kun ĝiaj belaĵoj — sed la reago de la kompatinda enterulo estas surpriza.

Kiam mi legas bonegan libron, mia unua reago estas dankemo. Mi emas skribi al la aŭtoro (kaj tiuokaze ankaŭ al la tradukintoj), por diri, ke li donacis al mi momentojn de feliĉo, laŭlonge de sia teksto. Mi faris tion. Mi skribis al Kozlovska, en Esperanto, kun la espero ke mia dankemo trafos ŝin.

Mi esploris, sed ne trovis tiun libron en la portugala lingvo. Ankaŭ ne aliajn ŝiajn verkojn en nia lingvo. Mi kompatas tiujn, kiuj ankoraŭ ne lernis Esperanton.