falta de cordialidade

 

 

PSV jul 2024 

 

 

Saiu o novo relatório sobre a violência no Brasil. Faltam adjetivos para esses números. Um estupro a cada 6 minutos, geralmente de adolescentes, cometido por familiares. Feminicídio em grande quantidade, também dentro de casa, em família; os métodos geralmente são faca ou asfixia. Homicídios continuam atingindo de preferência jovens pobres e pretos. Chega.

Enquanto isso, há estados brasileiros que gastam três vezes mais com (in)segurança do que com educação.

Que tenho eu, modesto cidadão, a ver com isso?

Por onde andará o célebre “homem cordial”, de que falava Sérgio Buarque de Holanda, a respeito do brasileiro?

 

manko de elkora kunsentemo

 

Publikiĝis la nova raporto pri perforto en Brazilo. Mankas adjektivoj por tiuj ciferoj. Po unu seksperforto post ĉiu 6-a minuto, ĝenerale kontraŭ adoleskantinoj, farita de familiano. Virinmurdoj en granda kvanto, ankaŭ en la hejmo; la metodoj estas per tranĉilo aŭ sufokado. Murdoj plu atingadas malriĉajn, nigrahaŭtajn junulojn. Sufiĉas.

Dume, ekzistas brazilaj ŝtatoj, kiuj elspezas trioble pli multe por (mal)sekureco, ol por edukado.

Kiel ĉio tio koncernas min, modestan civitanon?

Kie staras la fama “elkora kunsentema homo”, pri kiu skribis Sérgio Buarque de Holanda, pri la brazilano?

cedros azuis

 

 

PSV jul 2024 

Eu não sabia que há cedros azuis

que dão pequenos frutos redondos

em tímidos cachos.

Que a imobilidade dos cedros azuis

fortalece os passos dos homens,

que seu silêncio reverbera o silêncio dos homens.

Que os longos crepúsculos do verão

são obra dos cedros azuis

e seus frutos redondos.

Que eles têm pensamentos azuis

e exalam sua cor à roda.

Eu não sabia.

Agora eu sei, e passo, reverente.

(Quisera um dia versos azuis.)

Mi ne sciis, ke ekzistas bluaj cedroj,

kiuj donas etajn fruktojn kiel buletojn

en timemaj grapoloj.

Ke la senmoveco de bluaj cedroj

plifortigas la paŝojn de homoj,

ke ilia silento reeĥas la silenton de homoj.

Ke longaj someraj krepuskoj

estas rezulto de bluaj cedroj

kaj de iliaj buletaj fruktoj.

Ke ili havas bluajn pensojn,

kaj dissendas ĉirkaŭen sian koloron.

Mi ne sciis.

Nun mi scias, kaj pasas, riverence.

(Mi volus iam bluajn versojn.)

 

uma questão ética

 

PSV - 06/2024

 

Numa escola de gente rica, em S. Paulo, duas alunas adolescentes agridem verbalmente,  de modo violento, uma colega negra, com expressões “medonhas” (SIC). A vítima foi encontrada chorando nas dependências da escola. Por ser filha de atriz conhecida, o caso se tornou público e rumoroso. Pessoas comentaram indignadas, exigindo a expulsão das agressoras.

A escola, num primeiro momento, as suspendeu por uma semana. Em seguida, as próprias famílias as desligaram da instituição.

Cabe a pergunta: deveriam ser expulsas? ou caberia à instituição de educação zelar por um reposicionamento das mesmas em relação ao racismo? racista deve ser expulso ou reeducado? racismo é questão de educação ou de caráter?

O fato é que há algo de pobre no nosso pobre reino tupiniquim.

Que fazer?

 

 

demando etika

 

En lernejo por riĉuloj, en la urbo San Paŭlo, du adoleskantaj lernantinoj parole agresis, en maniero perfortega, negran koleginon, per “hororaj” (SIC) esprimoj. La viktimo estis trovita en plorado, en la lernejo. Ĉar ŝi estas filino de konata aktorino, la okazaĵo fariĝis publika kaj brua. Homoj indignite postulis, ke la atakintinoj estu forpelitaj el al lernejo.

La lernejo, en unua momento, malpermesis ilian envenon  dum unu semajno. Poste, la koncernaj familioj mem ilin definitive eligis el tiu institucio.

Jen la demando: ĉu oni devus forpeli ilin? aŭ estas tasko de la eduka institucio zorgi, ke ili ŝanĝu sian sintenon rilate al rasismo? ĉu rasisto devas esti forpelita aŭ reedukita? ĉu rasismo estas afero pri karaktero aŭ pri eduko?

Fakto estas, ke io putra troviĝas en nia kompatinda sovaĝula regno.

Kion fari?

 

de tanto pensar

 

 

PSV - 2015 

De tanto pensar, errei o caminho.

Não por tormento, mas por leveza,

por brisa da tarde,

por balanço de bicicleta preguiçosa.

Quando vi, dobrava outra esquina,

pedaço de rua nunca antes navegado.

Onde a casinha branca da esquina costumeira?

Onde o chão da vida inteira?

Foi preciso retomar o rumo conhecido, reconhecido,

voltar atrás, à trilha tantas vezes repetida.

Senti a melancolia do pensamento

que se afastava, decepcionado,

a desistir de me salvar do mesmo,

do sempre mesmo.

Nunca mais me visitou aquele doce pensamento

que me tirou do caminho,

numa calma tarde de outono.

 

 

Pro troa pensado, mi misvojiĝis.

Ne pro turmento, sed pro leĝero,

pro venteto en la vesperiĝo,

pro balanciĝado de pigrema biciklo.

Kiam mi revenis al mi, mi turniĝis ĉe alia stratangulo,

stratpeco neniam antaŭe trairita.

Kie la blanka dometo ĉe la kutima stratangulo?

Kie la pavimo de la tuta vivo?

Estis necese reveni la konatan direkton, la rekonatan,

retroiri al la multfoje ripetita pado.

Mi eksentis la melankolion de la penso,

kiu foriris, elreviĝinte,

rezignante pri savado de mi kontraŭ mi mem,

de la ĉiama sameco.

Ne plu vizitis min tiu dolĉa penso,

kiu devojigis min,

en trankvila aŭtuna vesperiĝo.

luz

 

 

PSV 05/2024

 

Comprei uma luz para as palavras. Uma simpática lanterninha portátil, pouco maior que um dedo da mão.  Derrama uma calma luminosidade leitosa sobre o livro que percorro, palavra após palavra, e deixa as letras amistosamente visíveis. Se eu quiser, ela também pisca, mas eu dispenso essa animada brincadeira. Pode ser recarregada, sempre que a luz começa a desmaiar.

As palavras precisam de luz. Meus olhos cansados precisam de luz. O livro precisa de luz. Também as palavras são recarregáveis e é preciso evitar o desmaio das palavras na penumbra do mal-entendido. Há que evitar a desvalorização do livro e da palavra escrita, semente de pensamento. Nascemos para pensar, e  alguma luz é imprescindível para dar vida às palavras.

 

lumo

 

Mi aĉetis lumon por la vortoj. Simpatian porteblan eletran lampon, iom pli grandan ol manfingro. Ĝi verŝas trankvilan laktecan lumon sur la libron, kiun mi esplore rigardas, vorto post vorto, kaj ĝi igas la literojn amike videblaj. Se mi volus, ĝi ankaŭ entuziasme blinkus, sed mi malbezonas tian ludon.  Oni povas reŝargi ĝin, kiam la lumo komencas sveni.

Vortoj bezonas lumon. Miaj lacaj okuloj bezonas lumon. Libro bezonas lumon. Ankaŭ vortoj estas reŝargeblaj, kaj necesas eviti la svenon de vortoj en la duonlumo de miskomprenoj. Necesas eviti senvalorigon de libro kaj de skribita vorto, semo de penso. Ni naskiĝas por pensi, sed iom da lumo estas nepre necesa por vivigi vortojn.

leitura

 

 

 

PSV 04/2024

 

 

Depois de várias intervenções médicas, pensou que ia ficar cego. Mas não. Pela graça de Esculápio e de Nossa Senhora das Lágrimas, restou-lhe alguma visão. Não reconhecia um vulto do outro lado da rua, nem conseguia ler as placas de trânsito, ou as legendas apressadas dos filmes. Mas com o olho direito divisava ainda, à sua volta, o céu, as nuvens, as montanhas. Com o esquerdo ainda podia ler um bom livro, com a ajuda de um foco de luz. Para tudo existe um consolo.

Agora lia muito devagar, voltando atrás quando as palavras se lhe embaralhavam. Repetia trechos, até convencer-se de que lera corretamente. Sussurrava frases que lhe soavam bem. Às vezes revia páginas inteiras. Com algum humor, dizia que praticava “leitura adinâmica”.

Aos poucos, percebeu que a leitura adquiria um gosto diverso. Semelhava caminhar sobre trilha de mato. Mais atenta, mais penetrante, prazeroso desafio.

Fora preciso perder a visão para aprender a ler.

 

legado

 

Post pluraj medicinaj intervenoj, li pensis, ke li blindiĝos. Sed ne. Per la graco de Eskulapo kaj de Nia Sinjorino de Larmoj, restis al li iom da vidpovo. Li ne rekonis homfiguron ĉe la alia flanko de strato, kaj ne sukcesis legi la trafikŝildojn, nek la hastajn subtekstojn de filmoj. Sed per la dekstra okulo li ankoraŭ rigardis ĉirkaŭ si la ĉielon, la nubojn, la montarojn. Per la maldekstra, li ankoraŭ povis legi bonan libron, helpe de lampo. Por ĉio ekzistas ia konsolo.

Nun li legadis tre malrapide, revenante al antaŭaj linioj, kiam la vortoj al li konfuziĝis. Li ripetadis fragmentojn, ĝis konvinkiĝo, ke li ĝuste legis. Li susuradis frazojn, kiuj al li sonis agrable.  Foje li rerigardadis tutajn paĝojn. Kun iom da bona humoro, li diradis, ke li praktikas “maldinamikan legadon”.

Iom post iom, li perceptis, ke legado alprenis ian alian guston. Ĝi similis piediradon sur arbara pado. Pli atenta, pli penetrema, plezura defio.

Estis necese perdi la vidpovon por lerni legadon.

Esta noite era preciso silêncio

 

 

PSV jan 2024

 

Esta noite era preciso silêncio.

O manso silêncio do que não pode ser dito,

o vasto silêncio da grande noite,

a utopia de não haver no ar a menor vibração,

o verdadeiro repouso,

a ausência de qualquer coisa que lembre palavras.

Impossível.

As palavras não cessam,

mesmo em meio ao silêncio mais radical.

As palavras de dentro

não obedecem à ordem de silêncio.

Soam ininterruptas,

Indomáveis,

Incansáveis.

 

Ĉi tiun nokton necesus silento.

La milda silento de nedireblaj aferoj,

la vasta silento de granda nokto,

la utopio, ke ne troviĝas en la aero plej eta vibro,

la vera ripozo,

la foresto de io ajn, kio memorigas pri vortoj.

Neeble.

Vortoj ne ĉesas,

eĉ meze de plej radikala silento.

Internaj vortoj

ne obeas al ordonoj de silento.

Ili sonadas senĉese,

nedreseblaj,

senlacaj.