CONVERSA DE SOMBRAS

Eram duas sombras numa cidade quente.  Cidade de clima causticante, metade do ano o sol a castigar  paralelepípedos, cabeças e  capotas dos carros que, ao final das tardes, caso permanecessem expostos , se transformavam  em  fornos.

Era sobre isso que conversavam as duas sombras, cada uma produzida por sua respectiva amendoeira, uma defronte da outra, diante de duas casas aprazíveis, em pacata rua residencial. Note o amável leitor que não eram as amendoeiras que conversavam, mas as suas sombras, frescamente derramadas sobre a calçada e a rua. Pois as sombras também conversam, e têm na palestra calma e reflexiva um modo conveniente de passar sua monótona vida de sombras, a refrescar o chão dos homens. O outro modo é observar em silêncio a vida que por elas transita, na forma de pedestres, passarinhos, cães de rua, automóveis e demais miudezas que vão e vêm.

Um pormenor relevante para a boa compreensão deste relato é que uma sombra era bem mais velha que a outra. Logo verá o leitor a razão dessa relevância. Ocorre que um dos moradores, precavido e sábio, plantara sua amendoeira alguns anos antes de seu vizinho de frente e,  havia já alguns anos, gozava dos benefícios de sua sombra  sobre a calçada. O outro, anos depois, atinou com a medida e seguiu o exemplo; passou-se pois algum tempo, até que também o segundo pôde usufruir de benesse equivalente.

Naquela manhã de verão selvagem, dizia a sombra mais jovem a sua madura companheira:

- Você viu, tia? O Onofre, dono da casa aqui do meu lado, anda furioso!

- Por que?

- Pois não é que um morador lá do fim do quarteirão anda estacionando o carro aqui comigo, na sombra do Onofre? Chega a hora do almoço, o pobre vem parar o carro e encontra a sombra ocupada. Agora é todo santo dia. O homem chega vermelho de calor e  fica roxo de raiva. Dou razão. O sujeito planta a sua árvore para ter a sua sombra, vem um folgado que nunca se preocupou com isso e usa a sombra dele?

Estranhamente, a sombra mais velha não deu continuidade ao assunto. Logo indagou do tempo, das possibilidades de chuva, dos ventos e das nuvens. Assuntos bem mais apropriados para  conversa entre sombras.

No dia seguinte, Onofre, ultrapassada sua curta paciência, altercou com o tal abusado do fim do quarteirão. A discussão foi áspera, quase ofensiva, e redundou em desavença talvez pelo resto das vizinhas vidas. Mas não houve acordo. Onofre insistia sobre seu direito à sombra, já que ele a havia providenciado; o invasor obtemperava que a rua era espaço público, a que todos têm o mesmo direito de ocupação, sendo todos igualmente cidadãos pagadores de (não poucos) impostos. Impasse. De ambos os lados, ceder seria reconhecimento de culpa e humilhação. Coisa velha entre homens.

- Você viu, tia? O Onofre não se conforma!

- ?

-  Anda coletando cocô de passarinho para jogar no carro do outro! Outro dia, amarrou uma garrafa plástica no pneu do carro. Quando partiu, foi aquela explosão! Qualquer dia quebra um vidro. Isso não vai dar bom resultado.

- Também acho.

- E você não dá razão ao Onofre, tia? O outro é um abusado!

- Concordo. Um abusado. Mas você não vê que os homens são mesmo abusados? Você ainda se admira? Eu já me acostumei... Eles são abusados e esquecidos.

- Como assim?

- Sabe, meu bem, eu tenho alguns anos de observação a mais  que você.  O Onofre é do seu lado, eu sei que você gosta dele, por isso não queria falar. Mas se você pergunta, eu explico. Antes de você nascer, quando só havia eu de sombra neste pedaço, sabe o que acontecia? Quantas vezes o Fagundes, aqui do meu lado, chegou com o carro e deu com a sombra ocupada! Sabe por quem? Pelo carro do Onofre! Fagundes deixava então  o carro debaixo do  sol, mas nada dizia, a bem da amistosa convivência. Eu ouvia quando ele comentava com a mulher: “Afinal, a rua é espaço público... E sombra é Deus que dá.”

Houve entre as duas sombras um longo silêncio. Depois, a mais jovem falou:

- Hoje, no final da tarde, chove uma pancada, com certeza.

OMBROJ INTERPAROLAS

Ili estis du ombroj en varma urbo.  Urbo de klimato senindulga, tiel ke dum duono de ĉiu jaro la suno draŝis stratŝtonojn,  kapojn kaj  supraĵojn de aῠtomobiloj, kiuj fine de la tago, se ili restis senŝirmaj, transformiĝis en fornojn.

Pri tio interparolis la du ombroj, ĉiu el ili produktata de sia migdalarbo, unu fronte al la alia, antaῠ du agrablaj domoj, ĉe trankvila kvartalo de loĝejoj. Rimarku la afabla leganto, ke ne la migdalarboj interparolis, sed iliaj ombroj, freŝe kuŝantaj sur la trotuaro kaj sur la strato. Ĉar ankaῠ ombroj interparolas, kaj ili havas en trankvila, medita konversacio taῠgan manieron pasigi sian monotonan vivon de ombroj, kiuj refreŝigas la grundon de homoj.  La alia maniero estas silente observadi la vivon, kiu trairas, en formo de piedirantoj, birdoj, strathundoj, aῠtomobiloj kaj ceteraj etaĵoj, kiuj iras kaj revenas.

Detalo grava por bona kompreno pri ĉi tiu rakonto estas tiu, ke unu ombro estis sufiĉe pli maljuna ol la alia. Baldaῠ la legango komprenos la gravecon de ĉi tiu informo. Okazis, ke unu el la loĝantoj, antaῠvidema kaj prudenta, plantis sian migdalarbon kelkajn jarojn antaῠ ol tion faris lia frontnajbaro, kaj sekve jam de kelkaj jaro ĝuadis la bonfaron de sia ombro sur la trotuaro. La alia, post kelkaj jaroj, ekatentis pri tio kaj sekvis la ekzemplon; pasis do iom da tempo, ĝis ankaῠ la dua povis ĝui ekvivalentan bonaĵon.

En tiu mateno de sovaĝa somero, la pli juna ombro diris al sia pli matura kunulo:

- Ĉu vi vidis, onklo? Onofre, posedanto de la domo miaflanka, estas kolerega!

- Kial?

- Nu, loĝanto el la ekstremo de la strato nuntempe lasas sian aῠtomobilon ĉi tie, en mi, en la ombro de Onofre! Ĉi tiu alvenas je la tagmezo, la kompatinda volas lasi la aῠton sed trovas la ombron okupita. Nun tio okazas ĉiutage. La homo alvenas ruĝa de varmo kaj fariĝas arda de kolero. Mi konsentas kun li. Homo plantas sian arbon por havigi al si ombron, poste venas senhontulo, kiu neniam zorgis pri tio kaj uzas lian ombron!

Strange, la pli maljuna ombro ne plu parolis pri la afero. Ĝi tuj demandis pri la vetero, pri la ebleco de pluvo, pri ventoj kaj nuboj. Temoj pli konformaj al interparoloj inter ombroj.

En la sekva tago, la neabunda pacienco de Onofre estingiĝis, li kverelis kun la senzorgulo el la ekstremo de la strato. La disputo estis akra, preskaῠ ofenda, kaj rezultigis malpacon eble por la cetero de ilia vivo de najbaroj. Sed ne eblis interkonsento. Onofre insistis pri sia rajto je la ombro, ĉar li ĝin produktis; la invadinto kontraῠargumentis, ke stratoj estas publikaj lokoj, kiujn ĉiu homo egale rajtas okupi, ĉar ĉiuj estas egale civitanoj pagantaj (ne malmultajn) impostojn. Sakstrato. Ambaῠflanke, cedi estus rekoni kulpon kaj humiliĝo. Antikva situacio inter homoj.

- Ĉu vi vidis, onklo? Onofre ne emas akcepti la aferon!

- ?

- Li kolektas fekaĵon de birdoj por ĵeti sur la aliulan aῠton! Antaῠ kelkaj tagoj, li ligis plastan botelon al la pneῠo de la aῠto. Kiam ĝi ekiris, okazis eksplodo! Eble li rompos glacon. Tio certe rezultos malagrable.

- Mi pensas same.

- Ĉu vi ne konsentas kun Onofre, onklo? La alia estas spitulo!

- Mi konsentas. Spitulo. Sed ĉu vi ne vidas, ke la homoj ja estas spitemaj? Ĉu vi ankoraῠ miras? Mi jam alkutimiĝis... Ili ja estas malrespektemaj kaj forgesemaj.

- Kiel do?

- Nu, mia kara, mi havas kelkajn jarojn pliajn da observado ol vi. Onofre loĝas ĉe via flanko, mi scias, ke vi estimas lin, pro tio mi ne emis paroli. Sed se vi demandas, mi klarigas. Antaῠ ol vi naskiĝis, kiam nur mi ekzistis kiel ombro ĉi-loke, ĉu vi scias, kio okazis? Multfoje Fagundes, la domposedanto miaflanka, alvenis en sia aῠtomobilo kaj trovis la ombron okupita. Ĉu vi scias, kiu okupis ĝin? La aῠto de Onofre! Tiam, Fagundes lasis sian aῠton rekte sub la suno, sed nenion diris, favore al plua amika kunvivado. Mi ofte aῠdis, kiam li komentis al sia edzino: “Nu, stratoj estas publikaj lokoj... Kaj ombrojn donas Dio.”

Okazis tiam inter la du ombroj longa silento. Poste, la pli juna diris:

- Hodiaῠ, antaῠ la vesperiĝo, certe torente pluvos.