PEDRAS LISAS

(Canhestra homenagem a Machado)

Foi numa rua obscura, na periferia de uma cidade comum, num dia qualquer.

Havia uma velha mangueira por trás do muro que renteava a calçada, copada e folhosa. Dela despencara um galho já velho, ressecado, por sobre uns restos de lixo que alguém amontara, até que viesse a coleta, a limpar a rua. Um triste galho de mangueira, já sem serventia.

Naquele pequeno monte de lixo encontrava-se também um pé de sapato. Um só pé, desbotado e disforme, com jeito de que já fora couro preto, um dia; o bico fino atestava-lhe a elegância de outrora.

-       Ai de mim! - queixou-se o galho de mangueira, assim que refeito da queda. – Dei fruta e folha, enquanto pude. Vi as crianças a se lambuzarem de amarelo com a manga doce que fiz cair sobre elas. Ajudei a formar a sombra que os homens vinham buscar ali em baixo. Nada pedi que não fosse um pouco de chuva. E aqui estou, inútil, jogado e esquecido, como sujeira na rua.

-       Não se queixe, amigo! – respondeu o sapato. – É o destino de todos nós. Também eu calcei pés andejos, e os levei ao trabalho, aos bailes, aos passeios, aos caminhos do mundo. Já fui elogiado por meu bico fino. Que restou? Nem mesmo o meu irmão gêmeo eu pude acompanhar, pois nos separaram, quando cessou a nossa prestança.

-       Eu podia ainda servir de cajado para algum peregrino...

-       Não se usam mais cajados. Eu podia talvez forrar o pé de um mendigo...

-       Nem os mendigos usariam sapato num só pé...

-       O quê nos espera? A podridão...

-       ... a presença dos ratos...

Veio o caminhão do lixo. Atrás deles, dois rapazes esquálidos, suados, a recolher os montes de lixo. Assim fizeram com o galho da mangueira e com o velho sapato desgarrado do irmão. Enquanto o caminhão se arrastava até o próximo monte, conversavam os dois coletores:

-       Este galho de árvore me serve, deixe separado. É bem do tamanho do poleiro que eu preciso para as minhas galinhas!

-     Eu fico com este sapato, deixe separado. Minha mulher cismou de plantar violeta num pé de sapato. Cada ideia...

-     Tem hora que eu preferia ser um galho de mangueira e descansar no galinheiro. Essa correria atrás de lixo...

-       E eu, sapato velho, a descansar, promovido a vaso de violeta....

As pedras da rua, por baixo das rodas do caminhão, nada ouviram, pois que não têm ouvidos. Apenas ficam um pouco mais lisas, cada vez que sobre elas passam os pesados pneus do caminhão de lixo.

GLATAJ ŜTONOJ

(Mallerta omaĝo al Machado de Assis)

Ĉi tio okazis sur nekonata strato, en fora regiono de ordinara urbo, en nedifinita tago.

Staris maljuna, vastbranĉa, foliriĉa mangarbo trans muro kuŝanta laŭlonge de trotuaro. De ĝi falis jam kaduka branĉo, sekiĝinta, sur restaĵojn de rubaĵo, kiun iu homo amasigis, ĝis alveno de rubkolektistoj, kiuj purigas la straton. Malgaja, jam senutila  branĉo de mangarbo.

En tiu eta rubamaso troviĝis ankaŭ unu ŝuo. Unu sola ŝuo, senkolora kaj misforma, kun aspekto, ke ĝi iam estis nigra ledaĵo; la mallarĝa antaŭa parto atestis, ke ĝi estis iam eleganta.

-       Ve al mi! – plendis la mangarba branĉo, kiam ĝi rekonsciiĝis post la falo. – Mi donis fruktojn kaj foliojn, dum mi povis. Mi vidis, kiam infanoj kolorigis siajn vizaĝojn per flavo de dolĉaj mangoj, kiujn mi faligis sur ilin. Mi helpi estigi ombron, kiun la homoj venis serĉi tie sube. Mi nenion petis krom iom da pluvo. Kaj jen mi kuŝas ĉi tie, senutila, forĵetita kaj forgesita, kiel stratmalpuraĵo.

-       Ne plendu, amiko! – respondis la ŝuo. – Tia estas la destino de ni ĉiuj. Ankaŭ mi kovris iremajn piedojn, kaj mi kondukis ilin al laboro, al baloj, al promenoj, al vojoj en la mondo. Oni jam laŭdis mian mallarĝan antaŭaĵon. Kio restis? Eĉ ne mian ĝemelan fraton mi povis akompani, ĉar iu nin disigis, kiam ĉesis nia ebleco servi.

-       Mi ankoraŭ povus servi kiel bastono por iu pilgrimanto...

-       Oni jam ne uzas pilgrimbastonojn. Mi eble povus ŝirmi la piedon de iu almozulo...

-       Eĉ almozuloj ne portus ŝuon sur unu sola piedo...

-       Kio atendas nin? Putraĵo...

-       ... ĉeesto de ratoj...

Alvenis la rubkolekta kamiono. Post ĝi, du ŝvitantaj, malgrasaj junuloj, kiuj alprenadis rubamasojn. Tion ili faris al la branĉo de mangarbo kaj al la malnova ŝuo disigita de la frato. Dum la kamiono treniĝis al la proksima amaso, la du kolektantoj interparolis:

-       Ĉi tiu arbobranĉo taŭgas por mi, lasu ĝin aparte. Ĝi estas precize  tiel longa, kiel mi bezonas por servi kiel ripozostango en mia kokinejo!

-       Mi restos kun ĉi tiu ŝuo, apartigu ĝin. Mia edzino decidis planti violon en ŝuon. Kia stranga ideo...

-        Foje mi pensas, ke mi preferus esti ia branĉo de mangarbo kaj ripozi en kokinejo. Ĉi tiu kuregado al rubaĵoj...

-       Kaj mi ŝatus esti malnova ŝuo, kaj ripozi, ricevinte la postenon de violpoto...

La strataj ŝtonoj , sub la radoj de la kamiono, nenion aŭdis, ĉar ili ne havas orelojn. Ili nur fariĝas iomete pli glataj, ĉiufoje, kiam sur ili pasas la pezaj pneŭoj de la rubkamiono.