UM GRANDE MEDO

Foto PSV, 03/2018

Uma cena de violência extrema sintetiza todo o filme chileno “Uma Mulher Fantástica”, dirigido por Sebastián Lelio e ganhador do Oscar 2018 como melhor estrangeiro. Não se assuste, a violência não é física, mas verbal. Nem por isso menos contundente. Num diálogo de grande densidade, todo falado em voz baixa e contida, uma mulher diz a Marina, a transexual que é o núcleo do drama, que ela lhe parece “uma quimera”. Marina repete a palavra e mostra no olhar a dor que a atinge.

Como sabemos, a mitológica quimera era um monstro composto de dois ou mais animais – um ser híbrido absurdo e assustador. Tão espantoso, que a palavra passou a significar “coisa impossível, impensável”.

No filme, a impossibilidade se refere à transexualidade. Marina não pode existir, não tem cabimento, é monstruosa.

Sem ser uma excepcional obra de arte, “Uma Mulher Fantástica” alcança com brilho a sua finalidade principal: mostrar a dificuldade de se ver um ser humano por trás da figura social. Não se consegue imaginar que Marina seja uma pessoa civilizada, com sentimentos e raciocínio, a conduzir sua vida como lhe apraz.

Por que tanta rejeição? O assunto é complexo, mas um bom ponto de partida seria transmudar a pergunta: por que tanto medo? Por que a sexualidade que foge ao comum assusta tanto, a ponto de parecer uma quimera? De onde provém esse medo? Será que temos todos uma quimera dentro de nós, a nos assombrar? Estaremos seguros quanto à nossa própria sexualidade, por exemplo?

O fato é que Marina é gente, e merece respeito. É o mínimo que se espera de pessoas maduras, adultas e pensantes.

GRANDA TIMO

Sceno de ekstrema perforto resumas la tutan ĉilian filmon “Fantasta Virino”, reĝisoritan de Sebastián Lelio kaj venkintan la Oskar-Premion 2018 kiel la plej bona eksterlanda filmo. Ne timu, la perforto ne estas fizika, sed parola. Sed ĝi estas same skua. En tre densa dialogo tute eldirita per nelaŭta, retenata voĉo, virino diras al Marina, la transseksulino kiu estas la kerno de la filmo, ke ŝi ŝajnas “ĥimero”. Marina ripetas la vorton kaj montras per sia rigardo la doloron, kiu trafis ŝin.

Kiel ni scias, la mitologia ĥimero estas monstro konsistanta el du aŭ pli da bestoj – ia absurda, timiga estaĵo. Tiel timiga, ke tiu vorto alprenis la signifon de “io neebla, nepensebla”.

En la filmo, tiu neebleco koncernas transseksecon. Marina ne rajtas ekzisti, ne faras sencon, estas monstra.

“Fantasta Virino” ne estas eksterordinare bona filmo, sed brile atingas sian ĉefan celon: montri la malfacilecon vidi homon trans lia socia figuro. Oni ne sukcesas prezenti al si, ke Marina estas civilizita persono, kun sentoj kaj rezonkapablo, kiu kondukas sian vivon laŭ sia libera elekto.

Kial tiom da rifuzo? La temo estas kompleksa, sed bona deirpunkto estus ŝanĝi la demandon: kial tiom da timo? Kial tiom timigas sekseco, kiu malproksimiĝas de la ordinara, ĝis la punkto, ke ĝi ŝajnas ĥimero? Ĉu ni ĉiuj havas en ni ian ĥimeron, kiu nin fantomas? Ĉu ni estas sekuraj pri nia propra sekseco, ekzemple?

Fakto estas, ke Marina estas homo, kaj meritas respekton. Nepre tion oni esperas de homoj maturaj, plenkreskaj kaj pensopovaj.