quarta-feira, 9 de março de 2022

Idadismo

 


PSV - mar 2022

O que mais há no mundo é preconceito, pelo motivo simples de que é mais fácil adotar preconceito que formar conceito. Este último exige tirocínio, lucidez, sensatez, esforço mental. O exercício de pensar. 

Pois ultimamente anda-se falando bastante de um velho tipo de discriminação que, por ter recebido uma denominação nova e curiosa, veio à tona: idadismo, ou etarismo. Preconceito de idade. A gente sabe: avaliar uma pessoa por sua idade, e formar um juízo de valor sobre ela, baseado na idade. É comum se ouvir: “Como você está conservado!” (sardinha em lata?); “Você parece conservado em formol!” (morreu e não percebeu?); “Você não tem idade para isso!” (inveja?).

Até a organização Mundial da Saúde já se manifestou, afirmando que idadismo afeta a saúde  do discriminado. Está presente nas empresas, que relutam em empregar pessoas por sua idade; entre indivíduos, nas relações quotidianas; e, pior de tudo, numa pessoa para consigo mesmo, quando diz que “não serve para mais nada”.

Alguém dirá que a idade de fato traz limitações. Responde-se que não há ser humano sem limitações, o que não pode ser pretexto para discriminação. 

Por fim, lembremos que o idadismo não atinge apenas os idosos. Preterir um médico apenas por que ele é jovem, ou uma modelo, só porque ela já passou dos quarenta, também é idadismo.

Convém fazer este exercício. Olhar para uma pessoa como alguém singular, não apenas como alguém que terá vivido uma certa quantidade de anos. 

 

AĜISMO

 

Tre abundaj en la mondo estas antaŭjuĝoj, pro la simpla kialo, ke estas pli facile alpreni antaŭjugon ol konstrui juĝon. Ĉi tiu lasta postulas rezonadon, klaran menson, prudenton, mensan penadon. La praktikadon de pensado.

Nu, lastatempe oni multe parolas pri malnova speco de diskriminacio, kiu ricevis novan, kuriozan nomon kaj tial venis sub la lumon: aĝismo. Antaŭjuĝo pro aĝo. Ni scias: taksi homon surbaze de lia aĝo, kaj ekformi ideon pri lia valoro, pro lia aĝo. Ofte oni aŭdas: “Kiel vi estas bone konservita!” (sardino en skatolo?); “Vi ŝajnas konservita en formolo!” (vi mortis kaj ne perceptis?); “Vi jam ne havas aĝon konvenan por tio!” (envio?).

Eĉ la Monda San-Organizo jam asertis, ke aĝismo misinfluas la sanon de viktimo. Ĝi ĉeestas en entreprenoj, kiuj hezitas dungi homojn pro ilia aĝo; inter individuoj, dum ĉiutagaj interrilatoj; kaj plej malbone, en homo rilate al si mem, kiam li diras, ke “li jam taŭgas por nenio”.

Eble iu dirus, ke efektive la aĝo alportas limigojn. Oni respondus, ke ne ekzistas homo sen limigoj, kio ne povas esti preteksto por diskriminacio. 

Fine, ni memoru, ke aĝismo ne trafas nur maljunulojn. Preterlasi kuraciston nur pro tio, ke li estas juna, aŭ modelinon, nur pro tio, ke ŝi jam transpasis la kvardekan vivojaron, estas ankaŭ aĝismo.

Konvenas praktiki ĉi tiun ekzercon. Rigardi homon kiel iun unikan, ne nur kiel iun, kiu jam vivis certan kvanton da jaroj. 

 

(Aŭskultu artikolon pri aĝismo: 

http://esperantaretradio.blogspot.com/2022/03/agismo-nova-vorto-malnova-diskriminacio.html)

8 comentários:

  1. Ótimo texto, a explicar a nova palavra Idadismo. Ela é feia, porém exprime ideia importante. São tantas as formas de preconceito que serão precisas muitas dessas crônicas do Paulo.

    ResponderExcluir
  2. Muito bom, a pessoa é única, e qual ser humano que não tem limitações? Parabéns pela texto e reflexão.

    ResponderExcluir
  3. Talvez isso reflita a cultura de um povo. Diz-se que na China e no Japão, os idosos são tratados com respeito e reverência até.
    Penso que a educação é a chave para que essas atitudes de descarte sejam modificadas.
    Os grandes sábios eram idosos, os nossos mestres também.
    Não nos deixarmos influenciar pelos modimos e aprendermos a demonstrar nossos valores e habilidades talvez seja um caminho melhor.

    ResponderExcluir
  4. Tre oportuna, trafa artikolo! Bedaŭrinde ni estas en la epoko de mensogoj, falsaj novaĵoj, kaj precipe antaŭjuĝoj!

    ResponderExcluir
  5. PAULO KAREGA! PRO AMO AL DIO, BV. TUJ MESAG'I AL LA ABOMENINDA PUTINo - KRUELEGA SATANO, KRIMULO, MURDISTO, BANDITEGO, KIU PERVERSE BRULIGAS INFANOJN, JUNULOJN, ADOLTOJN, OLDULOJN ... vid' al vide diru al la frenezulo: BANDITO, AÙSKULTU MIN! VI NE PLU AG'AS, VI ESTAS EGE MALJUNA POR FARI KRUELAJ'OJN... INFERO KAJ HITLERO MALPACIENCE VIN ATENDAS...

    ResponderExcluir
  6. Eble la centro de tiu brila artikolo pri aĝismo estas tiu 3-aspekta informo pri ĝi de Monda San-Organizo, nome:
    - *stereotipo* (pensoj) - tio rilatiĝas al la objektiva cerbo, por konoj, konceptoj.
    - *antaŭjuĝo* (sentoj) - rilatiĝas al la emocia, subjektiva cerbo, por emocioj, sentoj.
    - *diskriminacio* (agoj kaj kondutoj) - rilatiĝas al la praktika, operacia cerbo, por decidoj, agoj. Cetere, tiu tri-unua cerbo estas koncepto relative nova kadre de neŭrosciencoj, kiuj ĝin studas kaj esploras. Atentaj ni estu al tiu formo de antaŭjuĝo! Gratulon!

    ResponderExcluir
  7. Notinda estas la antaŭjuĝo kontraŭ la publikaj funkciuloj.
    Kiam ŝli atingas la aĝon de 70 jaroj ŝli simple kaj senapelacie estas demisiita pro aĝo... Oni absolute ne konsideras la kvaliton de la laboro farita dum pluraj jardekoj!
    La restantaj alternativoj estas fariĝi politikisto aŭ diplomato aŭ ministro de la Superega Kortumo...

    ResponderExcluir
  8. Dr. Paulo, belo e oportuno texto! Esse é um tema muito sério e que afeta profundamente a autoestima das pessoas. Reporto-me a uma frase de Dostoievski que também ilustra essa discussão: " Não é preciso muito para matar uma pessoa: basta convencê-la de que ninguém precisa do que ela faz." Lourdes Camelo

    ResponderExcluir